
Zwemmen in open water
Zwemmen in open water is op dit moment erg populair. Tijdens de corona pandemie moesten veel zwembaden sluiten en tegen een echte zwemmer kun je niet zeggen dat er niet meer gezwommen kan worden.
Een groot aantal zwemmers heeft dan ook de overstap gemaakt van het verwarmde zwembad naar het open water. Hier zwemmen ze in plassen, kanalen, meren of waar het zwemwater maar van goede kwaliteit is.
Naast de sluiting van de zwembaden is koudetraining de afgelopen jaren steeds meer in opkomst gekomen. Als zwemmer wordt je dan ook doodgegooid met de vele gezondheidsvoordelen van het zwemmen in koud water, het nemen van een koude douche of ijsbad.
Combineer je het zwemmen met een vorm van koudetraining, dan is open water natuurlijk de ideale combinatie. Een combinatie waarbij je (na verloop van tijd) een flinke afstand in koud water kunt zwemmen en eruit komt als herboren.
Open water zwemmen is dus wel voor die hards die op een pittige manier hun gezondheid willen verbeteren en het koude water niet in de weg laten staan. De open water zwemmer gaat deze uitdaging dan ook graag aan!
Hoe start je met open water zwemmen?
Koudetraining (Wim Hof uitleg)
Welke risico’s
Open water zwemmen bestaat al langer
Veel mensen zijn dus in aanraking gekomen met het open water zwemmen, maar deze tak van sport bestaat al veel langer. Uiteraard bedoelen we niet de nieuwjaarsduik, waarbij je even kort onder water gaat en daarmee het nieuwe jaar inluid.
Waarschijnlijk heb je weleens van Maarten van der Weijden gehoord die in 2008 een gouden medaille haalde op de olympische spelen. Dit deed hij op de 10 km open water en vanaf dat moment stond het open water zwemmen veel meer in de spotlight.
Maar zwemwedstrijden in meren, rivieren en plassen worden al decennia lang georganiseerd en vele zwemmers zijn Maarten van der Weijden dan ook voorgegaan. Deze zwemtoppers zijn dan weer wat minder bekend, maar hebben zeker hun sporen wel verdiend.
Na de olympische medaille is het open water zwemmen dus meer in de schijnwerpers komen te staan. Zeker toen de Amsterdam City Swim, de 11 stedenzwemtocht door Maarten van der Weijden en de vele andere initiatieven voor het goede doel werden geïntroduceerd.
Open water zwemmen en de gezondheid
De afgelopen jaren heb je het vast geregeld gehoord: zwemmen in open water is fantastisch voor je gezondheid. Tenminste als het water lekker koud is…
Verschillende onderzoeken hebben dan ook aangetoond dat blootstelling aan kou ontzettend goed is voor je hart en bloedvaten. De koude prikkels op je lichaam zorgen ervoor dat jouw bloedsomloop versnelt, waardoor er meer bloed naar de vitale organen zoals het hart gepompt worden.
Daarnaast verminder je in grote mate de stresshormonen in je lichaam. Want het koude water verhoogd de aanmaak van gelukstofjes (zoals dopamine) die stress verminderen en kalmeert je zenuwstelsel zodat je minder gevoelig bent voor pijninvloeden.
Daarnaast voel je jezelf zoveel sterker als je het koude water trotseert en kun je hiermee je doorzettingsvermogen en focus trainen. Mentaal word je dus weerbaarder.
Hetzelfde geldt ook voor je immuunsysteem die door koude training wordt verbeterd en het lichaam weerbaarder maakt tegen ontstekingen.
Als laatste blijft het natuurlijk zwemmen en inmiddels weet je wel wat deze sport voor je gezondheid kan doen. Doe je dit ook nog eens in de natuur, dan krijgen zowel het lichaam als je hersenen een training om nooit te vergeten.

Risico’s voor de open water zwemmer
Alhoewel er dus vele onderzoeken zijn die de positieve effecten van open water zwemmen laten zien; zo is hier natuurlijk wel een kanttekening bij te plaatsen. Want voor de open water zwemmers zijn er natuurlijk wel risico’s en deze zwemsport is niet voor iedereen geschikt.
Allereerst de waterkwaliteit natuurlijk ontzettend belangrijk! In vies water krijg je bacteriën binnen die je ziek kunnen maken en waar de positieve aspecten niet tegen op kunnen. Hetzelfde geldt natuurlijk voor (extreme) weersomstandigheden. Bij onweer mag je natuurlijk niet gaan zwemmen.
Het grootste gevaar is toch de onderkoeling die het open water zwemmen met zich mee kan brengen. Het is dan ook niet aan te raden om te zwemmen in water dat kouder is dan 16 graden. Ook niet met een wetsuit, want zeker beginners zullen dan alsnog onderkoeld raken.
Onderkoeling is dan ook een groot risico en kan ervoor zorgen dat je kramp krijgt of zelf te maken kunt krijgen met een hartstilstand of flauwvallen. Uiteindelijk tot gevolg dat je kunt verdrinken of in het ziekenhuis beland. Ga dus sowieso nooit alleen zwemmen en gebruik een boei!
En let op: met bepaalde ziektes is het ook niet aan te raden om te gaan zwemmen in koud water. Heb je hartklachten, last van fibromyalgie of een andere ziekte, neem dan eerst contact met je huisarts op.
Veilig bezig zijn met open water zwemmen
Ook al vind je de kou misschien heerlijk, het belangrijkste is dat je jezelf warm blijft houden. Hiervoor kun je een wetsuit gebruiken die speciaal voor open water zwemmen is. Want de normale (surf) wetsuits beperken je beweging, waardoor je jouw zwemslagen niet lekker meer kunt zwemmen.
Tijdens het zwemmen is het voor de veiligheid van groot belang dat je een opblaasbare boei meeneemt. Daarnaast is een zwembrilletje en eventueel een badmuts op te doen; het zwemt zo namelijk een stuk fijner.
Na afloop wil je natuurlijk maar 1 ding en dat is warmte. Vergeet dus niet een warme badjas of poncho mee te nemen, zodat je direct opgewarmd kan worden.
Open water zwemmen opbouwen (koudetraining)
Het open water zwemmen zul je echt op moeten bouwen, want in eerste instantie is het een aanslag op je lichaam. Wanneer je koud water gaat zwemmen, kan 5 minuten echt al loodzwaar aanvoelen. Je lichaam moet nu eenmaal wennen aan het bewegen in koud water.
Natuurlijk moet je het zwemmen ook opbouwen en daar met het programma Gemakkelijk je zwemslagen verbeteren helpen we je daan graag bij! Het wennen aan koud water kun je zelf doen, maar bouw dit dus wel op.
Wil je gelijk gaan zwemmen in open water, leer dan de trucjes van een ervaren open water zwemmer. Maar verstandiger is om te beginnen met koudetraining om zo aan de kou te wennen en je ademhaling onder controle te krijgen.
De methode van Wim Hof (The Iceman) is voor koude training zeer geschikt en bestaat voornamelijk uit ademhalen, koude-training en het beïnvloeden van je mindset. Je kunt zijn methode bij een officiele instantie aanleren, maar ook zijn boek bestellen via Bol.com.
Kort samengevat doe je met de Wim Hof methode het volgende:
Stap 1: ontspanningsademhaling
♦ Adem rustig in richting je buik en doe dit iets dieper dan normaal.
♦ Adem daarna langer uit, bijvoorbeeld 6 á 7 seconden.
♦ Wacht eventjes voordat je weer inademt.
♦ Doe dit 5 minuutjes om heerlijk te ontspannen.
Stap 2: Power Breathing (ademhalingsoefening voor meer energie en zuurstof in je bloed)
♦ Adem 50 tot 80 keer diep en krachtig in zodat de zuurstofverzadiging in je bloed zal stijgen
♦ Haal daarna één diepe teug adem en adem deze kort weer uit. Wacht even met opnieuw inademen.
♦ Haal weer een diepe teug adem. Hou die zo’n 20 seconden vast waarbij je al je spieren gaat gespannen.
♦ Bovenstaande punten herhaal je 3x.
Let op: je kunt bij stap 2 lichamelijke sensaties ervaren die ongemakkelijk aanvoelen. Bouw deze stap dus ook op en weet dat je altijd de mogelijkheid hebt om te stoppen.
Stap 3: Koude training
♦ Ga nu koud douchen, in een koudwaterbad liggen of in koud water bewegen
♦ Dit hoef je in het begin maar 30 seconden te doen zodat je lichaam een shock effect krijgt
♦ Je ademhaling schiet omhoog en probeer deze onder controle te krijgen door rustig te ademen door je neus
♦ Focus op je ademhaling en adem richting je buik gedurende de tijd dat je met koudetraining bezig bent.
♦ Voel je hierna herboren!
Let op: onderkoeling ligt altijd op de loer! Als je de kou niet meer voelt moet je meteen stoppen!
Aandachtspunten open water zwemmen:
Bij deze zwemsport zijn er belangrijke aandachtspunten. Je zult dan ook veel meer voorbereidingen moeten treffen dan wanneer je gewoon naar het plaatselijke zwembad gaat. Echter is dit allemaal voor de veiligheid, zodat je een toch een levenlang in open water kunt zwemmen.
♦ Check de waterkwaliteit op www.zwemwater.nl
♦ Check het weer: Onweer is het grootste gevaar voor open water zwemmen. Bereid je goed voor op de weersomstandigheden.
♦ Ga nooit alleen zwemmen, maar zwem met een maatje
♦ Gebruik een opblaasbare reddingsboei.
♦ Bouw koude training op. Hier zijn genoeg boeken en website over te vinden.
♦ Zet je in voor het goede doel. Vaak zijn er wedstrijden waarbij er geld wordt ingezameld voor het goede doel.
♦ Investeer in goede materialen: zonder kun je eigenlijk niet.
Handige websites en informatiebronnen:
Om meer te weten te komen over het open water zwemmen, kun je onderstaande links gebruiken. Ook als je wilt gaan beginnen met deze tak van sport, kan je met deze websites terecht volledig uit de voeten.
♦ Radar uitzending over open water zwemmen
♦ Check de waterkwaliteit op www.zwemwater.nl
♦ Wim Hof
Materialen voor het (open water) zwemmen
Goed, veilig en lekker zwemmen in open water, doe je natuurlijk met goede zwemmaterialen. Allereerst heb je goede badkleding nodig en het liefst ook een zwembrilletje. En wil je zelf gaan oefenen, dan kun je ook aan de slag met verschillende trainingsmaterialen zoals een zwemplankje, pull-buoy of handpaddles.
Naast onze eigen speciale trainingen hebben we een samenwerking met Zwemshop.com. Hier vind je een geruime keuze aan zwemspullen. Zo ga je op een veilige manier aan de slag met zwemmen of een andere watersport!